Çinlilər təbii almazdan daha möhkəm olan süni almaz hazırlayıblar
Elm & Texnologiya
18.02.2025
Emil Nəcəfov
Ən möhkəm almazlar - lonsdeleitlər - təbii şəraitdə son dərəcə nadir rast gəlinir və əsasən meteoritlərin düşdüyü yerlərdə tapılır. Bu almazlar kubik deyil, heksaqonal kristal quruluşa malikdirlər. Bu da onlara adi almazlardan daha yüksək sərtlik qazandırır. Çinli alimlərdən ibarət bir qrup lonsdeleitləri laboratoriya şəraitində qrafitdən sintez etməyin yolunu tapıb. Bu, gələcəkdə ultra-möhkəm almazların sənaye miqyasında istehsalını mümkün edə biləcək yeni texnologiyaların yaranmasına ümid yaradır.
Ultra-möhkəm lonsdeleitlər ilk dəfə keçən əsrin 60-cı illərində ABŞ-ın Arizona ştatındakı Diablo kanyonunun meteorit kraterində tapılıb. Eyni dövrdə alimlər bu xüsusi almaz modifikasiyasını sintez etməyə başlayıblar. Lonsdeleitlər karbon atomlarından ibarət heksaqonal kristal quruluşa malikdir, bu isə onları kubik kristal quruluşa sahib təbii almazlardan daha sərt edir. Lakin bu materialın əldə olunması olduqca çətin olduğu üçün sənaye miqyasında istifadəsi hələ də qeyri-mümkün hesab olunur.
Bununla belə, Çinli alimlərin araşdırması lonsdeleitlər üçün yeni perspektivlər açacaq. Onlar böyük təzyiq və yüksək temperatur altında qrafitin “post-qrafit fazasına” keçdiyini və nəticədə heksaqonal almazın əmələ gəldiyini aşkar ediblər. Məlumatda qeyd edilib ki, çinli alimlər tərəfindən yaradılmış süni lonsdeleitlər yüksək keyfiyyəti və müstəsna fiziki xüsusiyyətləri ilə fərqlənir.
- Onlar təbii almazlardan 40% daha sərtdir
- Termal dayanıqlığı isə 100 nanometrdən kiçik ölçüyə malik nanoalmazlardan daha yüksəkdir.
Alimlərin sözlərinə görə, bu sintetik almazın yüksək istilik müqaviməti və sərtliyi onu sənaye sahəsində geniş istifadə üçün uyğun edir. Qrafitin lonsdeleitə çevrilməsi üçün hazırlanmış yeni texnologiya bu unikal materialın kütləvi istehsalına imkan yarada bilər. Təbii almazların Yer qabığında yüksək təzyiq və temperatur altında yaranması milyardlarla il çəkir. Süni almazlar daha sürətli istehsal edilsə də, onların da formalaşması bir neçə həftəlik sıxılma prosesini tələb edir. Lakin maye metallar əsasında hazırlanan yeni üsul sayəsində almazları cəmi 150 dəqiqəyə və cəmi 1 atmosfer təzyiq altında əldə etmək mümkündür. Tədqiqatçılar bu prosesi sənaye miqyasında genişləndirməyin mümkün olduğuna əmindirlər.
Mənbə: South China Morning Post
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Kvant dünyasında zamanın iki istiqamətdə axdığı məlum olub
Kvant dünyasında zamanın iki istiqamətdə axdığı məlum olub
Böyük Britaniya alimlərinin son araşdırması göstərib ki, kvant reallığında zaman həm irəli, həm də geri axa bilər. Bu kəşf zamanın xətti olması ilə bağlı ənənəvi təsəvvürləri şübhə altına atır və əlavə tədqiqatlara ehtiyac yaradır.
Şüurlu həyat təkcə Yer kürəsində təkamülün təbii nəticəsi deyil
Şüurlu həyat təkcə Yer kürəsində təkamülün təbii nəticəsi deyil
ABŞ-dan olan alimlər qrupu şüurlu həyatın nadir olması ilə bağlı ənənəvi nəzəriyyəni şübhə altına alır. Yeni modelə görə, insanlıq təkamül proseslərinin təbii nəticəsi ola bilər. Bu isə digər planetlərdə həyat axtarışına yeni perspektivlər açır.
"Dilin ucunda fırlanır" vəziyyətində beyində nələr baş verir?
"Dilin ucunda fırlanır" vəziyyətində beyində nələr baş verir?
Hamıya tanış hissdir - bildiyiniz, amma heç cür xatırlaya bilmədiyiniz bir sözü yada salmağa çalışmaq. "Dilin ucunda fırlanır" ifadəsi ilə tanınan bu geniş yayılmış fenomen alimləri uzun illərdir maraqlandırır.
Alimlər həqiqi dişlərin yetişdirilməsi üzrə yeni üsul üzərində çalışırlar
Alimlər həqiqi dişlərin yetişdirilməsi üzrə yeni üsul üzərində çalışırlar
Uzun onilliklər ərzində itirilmiş dişi əvəz etməyin yeganə yolu diş protezləri idi. Lakin son vaxtlar alimlər həqiqi orqanik dişin formalaşmasını təmin edə biliblər və bu prosesdə kiçik ölçülü qeyri-adi bir donuz cinsi mühüm rol oynayıb.
Qlobal istiləşmə ilə mübarizədə 1600 ədəd termonüvə bombasının partladılması təklif edilib
Qlobal istiləşmə ilə mübarizədə 1600 ədəd termonüvə bombasının partladılması təklif edilib
İqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə aparmaq üçün Roçester Texnologiya İnstitutunun (RIT) alimləri təbiətdən möcüzə gözləmək əvəzinə, lazımi yerdə 1620 ədəd 50 meqaton gücündə termonüvə bombasını birdəfəlik partlatmağı təklif ediblər.
Həftənin xəbərləri
