Neyrologiya və biotibbi mühəndislik sahəsində startap olan BrainBridge, robot baş transplantasiyası sistemi üçün inqilabi konsepsiya təqdim edib. Bu iddialı layihənin məqsədi ölümcül və neyrodegenerativ xəstəliklərdən əziyyət çəkən xəstələrin başlarını sağlam donor bədənlərinə köçürməklə yeni həyat verməkdir. Şirkət üz transplantasiyası əməliyyatını da həyata keçirəcəyini vurğulayır. Prosedura, həyati strukturların dəqiq yenidən əlaqəsini təmin etmək üçün qabaqcıl robototexnika, süni intellekt və real vaxt əsasında molekulyar səviyyəli görüntüləmə daxildir. Hələ “konseptual mərhələdə” olan BrainBridge, onurğa beyninin təmiri kimi cari problemləri həll etmək və tibb elminin sərhədlərini aşmaq üçün bu sahədəki ən yaxşı istedada sahib şəxsləri fəal şəkildə axtarır.

     Bundan başqa, şirkət 10 il ərzində bu mürəkkəb proseduru yerinə yetirə biləcək tam avtomatlaşdırılmış və robotlaşdırılmış sistem hazırlamağı hədəfləyir. Şirkət əməkdaşlıq mühitini inkişaf etdirməklə və ən parlaq ağılları cəlb etməklə bu kritik sahədə irəliləyişi sürətləndirə biləcəklərinə inanır. BrainBridge, qısa müddətdə onun tədqiqat və inkişafının onurğa beyni təmiri və bütün bədən transplantasiyası üsullarında irəliləyişlərə səbəb olacağını proqnozlaşdırır. Uzunmüddətli perspektivdə şirkət, tibb elmində yeni sərhədləri araşdırmaq və əvvəllər ağlasığmaz hesab edilən sahələrə genişləndirməklə səhiyyədə inqilab etməyi hədəfləyir.

     İndiyə qədər hər şey olduqca yaxşı görünür. Ancaq bəzi məqamlarda iş maraqlı hala gəlir. Çünki BrainBridge-in arxasındakı adın Hashem Al-Ghaili olduğunu görürük. Bir neçə il əvvəl Hashem, EctoLife təşəbbüsündə distopik süni uşaqlıq ilə gündəmə gəlmişdi. Bu həm də “konseptual” bir araşdırma idi. Əlavə olaraq, şirkət daha çox “prodüser, kinorejissor və elm kommunikatoru” olaraq tanınır. Hashem Al-Ghaili, hətta Reuters-ə açıqlamasında, “EctoLife obyekti real deyil, belə bir şirkət reallıqda yoxdur və iş konsept olaraq həyata keçirilib” sözlərini deyib. Təbii ki, keçmişdə baş verənlər BrainBridge üçün prosesin eyni olacağı demək deyil, amma bildiyiniz kimi, tibbdə etibarlı olmaq vacibdir.

     BrainBridge bir yana, baş transplantasiyası ehtimalı mürəkkəb etik suallar və narahatlıqlar doğurur. BrainBridge, onların yanaşmasının ciddi elmi araşdırmalara əsaslandığını və ən yüksək etik standartlara riayət etdiyini vurğulayır. Şirkət bu mühüm məsələlərin həlli üçün elmi şura, siyasətçilər və ictimaiyyətlə açıq dialoqa girməkdə olduqca qərarlıdır. Baş transplantasiyası konsepsiyası aşağı büdcəli elmi fantastika kimi görünsə də, bu, nevrologiya sahəsində irəliyə doğru atılmış mühüm addımdır. Bu konsepsiyanın potensial faydaları həyati təhlükəsi olan vəziyyətlərlə üzləşən fərdlər üçün danılmazdır.

     Ancaq baş transplantasiyası anlayışı yeni bir fenomen deyil. İlk cəhdləri 20-ci əsrin əvvəllərinə təsadüf edən bu üsul, əsrlər boyu alimlərin təxəyyülünü zəbt edib. İlk qeydə alınan baş transplantasiyası 1908-ci ildə bir itin üzərində cəhd edilsə də, uğursuzluqla nəticələnmişdir.